Y Gorffennol a'r Presennol

Sain Tathan oedd safle mwyaf yr Awyrlu Brenhinol yn y DU, ac arferwyd ei alw'n Awyrlu Brenhinol Sain Tathan, neu'n symlach RAF Sain Tathan. Roedd yn un o unedau mawr y Weinyddiaeth Amddiffyn ger pentref Sain Tathan.

• Darparodd yr Orsaf wasanaeth cynnal a chadw am flynyddoedd lawer, a hynny ar amrywiaeth o awyrennau dros y blynyddoedd, gan gynnwys; Canberra, Buccaneer, F4 – Phantom, Victor, Vulcan, Jaguar, Tornado yn ei holl ffurfiau, VC10, Hawk a Harrier.

• Bu'r ganolfan yn gartref i Ysgol Hyfforddiant Technegol Rhif 4 RAF drwy gydol ei hoes, yn ogystal â bod yn uned bwysig ar gyfer cynnal a chadw awyrennau. Mae Maes Awyr Sain Tathan hefyd wedi bod yn gartref i unedau'r Fyddin Brydeinig, gan gynnwys Bataliwn 1af y Gwarchodlu Cymreig.

• Ar un adeg roedd yn gartref i gasgliad mawr o awyrennau hanesyddol.

• Mae casgliad mawr o awyrennau hanesyddol bellach i’w gweld yn Amgueddfa Awyrennau De Cymru (SWAM) yn Picketston, https://www.swam.online/ ger Maes Awyr Sain Tathan, ac mae ymweliad â’r amgueddfa wedi’i gynnwys yn ein rhaglen i ysgolion a'r gymuned leol ym Maes Glanio Sain Tathan.

• Yr unig sgwadron sy'n dal i weithredu o Sain Tathan yn rheolaidd yw Sgwadron Awyr Prifysgolion Cymru (UWAS) (un o bedwar ar ddeg o Sgwadronau Awyr Prifysgol yr Awyrlu Brenhinol), sy'n hedfan awyrennau Grob Tutors.

• Rhwng mis Mai 1947 a mis Awst 1973, roedd Sain Tathan hefyd yn gartref i Ysgol Hyfforddi Prentisiaid Gweinyddol, gan ddarparu rhaglen hyfforddi 20 mis ar gyfer newydd-ddyfodiaid a oedd wedi ymrestru i fod yn glercod neu i weithio yn y meysydd cyfrifyddiaeth, cyflenwi a gweinyddol, cyn cael eu hanfon i unedau RAF eraill am gyfnod o 12 mlynedd o wasanaeth.

• Dynodwyd Sain Tathan yn safle ar gyfer academi hyfforddiant amddiffyn newydd y Deyrnas Unedig, ond cafodd y rhaglen ei chanslo yn 2010. Cafodd trwydded maes awyr y safle ei throsglwyddo o drwyddedu milwrol i drwyddedu sifil ar 1 Ebrill 2019. Mae’n eiddo’n gyfan gwbl i Lywodraeth Cymru, yn cael ei weithredu gan Faes Awyr Cymru Caerdydd ac yn cael ei adnabod fel Maes Awyr Sain Tathan, sydd wedi’i leoli ym Mharc Busnes Bro Tathan.

• Mae Gweinyddiaeth Amddiffyn Sain Tathan yn parhau i fodoli, gan gynnwys ardal y barics sydd wedi'i wahanu oddi wrth Faes Awyr Sain Tathan ac sydd wedi'i leoli i'r Gorllewin o'r maes awyr.

• Mae’r busnesau presennol sy’n gweithredu ym Maes Awyr Sain Tathan yn cynnwys Sgwadron Awyr Prifysgolion Cymru (UWAS), Horizon Aircraft Services ar gyfer cynnal a chadw ac atgyweirio Awyrennau Cyffredinol ac ysgol hedfan Horizon, NPAS (Hofrennydd yr Heddlu), Bristow (hofrennydd Gwylwyr y Glannau), Swissport Fuel, Gwasanaeth Rheoli Traffig Awyr NATS, eCube, sef cwmni mawr sy’n datgymalu, cynnal a chadw, atgyweirio ac archwilio awyrennau a Caerdav, cwmni cynnal a chadw, atgyweirio ac archwilio awyrennau mawr, yn ogystal â Maes Awyr Cymru Caerdydd, y Gwasanaeth Tân, Diogelwch, Adran Goleuadau'r Maes Awyr a gweithrediadau’r Maes Awyr.

• Mae rhai awyrendai, blocdai ac adeiladau hanesyddol o gyfnod milwrol y maes awyr yn dal i sefyll.